Uniwersytet Jiao Tong w Szanghaju ogłosił wyniki tegorocznej edycji prestiżowego Akademickiego Rankingu Uniwersytetów Świata. W zestawieniu znalazły się tylko 2 polskie placówki, Uniwersytet Warszawski i Jagielloński; obie zostały sklasyfikowane  dopiero w czwartej setce. Jak poprawić markę polskich ośrodków akademickich w międzynarodowych rankingach? 

Tak niskie wyniki szkół wyższych w Polsce to światło ostrzegawcze dla systemu kształcenia w naszych kraju, zwłaszcza w obliczu zbliżającego się niżu demograficznego i zmniejszającego się rynku pracy. Zdaniem inwestorów zrzeszonych w ABSL należy podwoić wysiłki w kierunku zwiększania kompetencji polskich absolwentów, tak byśmy mogli konkurować w coraz bardziej rywalizacyjnym środowisku globalnego rynku pracy i inwestycji. Mimo szeregu ważnych inicjatyw podejmowanych przez szkoły wyższe, powinny one znacznie zwiększyć starania o to, by dostosowywać programy nauczania do wymogów pracodawców – zarówno w dniu dzisiejszym, jak i na przyszłość. Jak? Jeszcze intensywniej współpracując z firmami działającymi na rynku i czerpiąc z doświadczeń zachodnich uczelni.

 

Na trudności polskiego systemu szkolnictwa wyższego wskazują wyniki raportu World Economic Forum Global Competitiveness Report 2012 – 2013. Jak oceniają eksperci, w oparciu o ten wskaźnik Polska plasuje się na odległym 68. miejscu za takimi państwami, jak Puerto Rico, Bahrajn, Costa Rica czy Filipiny. Powody? Zdaniem Jacka Levernesa, Prezesa ABSL, problem tkwi nie w przygotowaniu merytorycznym, ale  przede wszystkim w niedostatecznym nacisku, jaki jest kładziony na wykształcenie praktycznych kompetencji, które są niezbędne do rozpoczęcia kariery zawodowej.

 

- Aktualnie jesteśmy mocni w wiedzy, jednak modyfikacji nadal wymagają te punkty programów nauczania, które pozwolą polskim studentom na wykształcenie kompetencji miękkich – tłumaczy Jacek Levernes, Wiceprezes GBS i Członek Zarządu HP Europa, Bliski Wschód, Afryka, Prezes ABSL – Polskim absolwentom przydałyby się silniejsze umiejętności analityczne i syntetyczne, autoprezentacji i pracy w grupie tak, by umieli wykorzystać posiadaną wiedzę teoretyczną w praktyce – dodaje.

 

Jacek Levernes dodaje także, że polskie szkoły wyższe powinny z uwagą przyglądać polityce, jaką stosują zagraniczne ośrodki akademickie, które górują w międzynarodowych rankingach.

 

- Uczelnie, które wysoko plasują się w międzynarodowych rankingach ośrodków naukowych, pracują nie tylko na swoją własną markę, ale tworzą fundamenty lokalnego rynku pracy i podnoszą atrakcyjność inwestycyjną regionu, w którym działają. Dla rozwoju systemu edukacji wyższej niezwykle ważna jest umiejętność budowania partnerstw i sojuszów oraz wykorzystywanie efektu synergii jak np. między różnymi uczelniami czy nauką a biznesem, nie tylko w obrębie jednego kraju, ale także w środowisku międzynarodowym– przekonuje Jacek Levernes.

 

Uczelnie vs. Rynek pracy – problem globalnych gospodarek

Szanse absolwentów na światowych rynkach pracy były jednym z tematów World Economic Forum 2012. Zdaniem zgromadzonych na nim ekspertów, rozbieżności pomiędzy kwalifikacjami pracowników, a wymaganiami pracodawców są powszechnym zjawiskiem na całym świecie.

Jak wskazują specjaliści, remedium na niskie przystosowanie kwalifikacji młodych ludzi do realnych potrzeb pracodawców  powinna być intensyfikacja współpracy na linii biznes – uczelnie, która powinna odbywać się zarówno na poziomie codziennego współdziałania, jak i strategicznego planowania kilka lat do przodu. Przykładem tego typu kooperacji są liczne inicjatywy podejmowane przez inwestorów zrzeszonych w ABSL. Ich celem jest dostosowanie profilu polskich absolwentów do aktualnych oraz przyszłych potrzeb biznesu. I tak, przedstawiciele centrum Infosys zasiadają w Radach Biznesu Uniwersytetu Łódzkiego oraz aktywnie wspierają finansowanie inicjatyw akademickich, jak również kół naukowych. Firma regularnie organizuje również warsztaty i wykłady oraz rozmaite programy stażowe, dzięki którym młodzi ludzie poznają realia biznesu oraz mają szanse na wykształcenie tych umiejętności, dzięki którym z sukcesem mogą odnaleźć się na rynku pracy. Do najnowszych inicjatyw Infoys należy zaś udział  razem z Hewlett-Packard w tworzeniu nowego kierunku na Uniwersytecie Łódzkim – „Lingwistyka w biznesie”. Studenci będą jednocześnie szlifować swoje umiejętności językowe jak i zdobywać twarde kompetencje np. z zakresu rachunkowości czy finansów.

 

- Kooperacja z uczelniami wyższymi daje firmom realny wpływ na kształtowanie profilu przyszłego pracownika – przekonuje Agnieszka Jackowska, Dyrektor Zarządzająca Infosys BPO Poland – Staje się to jeszcze bardziej istotne w obliczu nadchodzącego niżu demograficznego, który oznacza, że rynek pracy będzie się kurczył. Musimy więc dołożyć wszelkich starań, aby młodzi ludzie byli jak najlepiej przygotowani do wyzwań, jakie staną przed nimi zaraz po ukończeniu studiów – dodaje.

Szereg programów partnerskich realizuje firma Capgemini, która współpracuje, m.in. z  Uniwersytetem Jagiellońskim, Uniwersytetem Ekonomicznym w Krakowie i Katowicach, Akademią Górniczo – Hutniczą, Uniwersytetami Śląskim i Opolskim czy Uniwersytetem Pedagogicznym w Krakowie. W ramach kooperacji firma organizuje akademie biznesowe, programy ambasadorskie, staże, jak również wykłady, które obejmują takie zagadnienia, jak komunikacja międzynarodowa, outsourcing, czy finanse i księgowość.  Capgemini prowadzi obecnie intensywną rekrutacje, a przyszłych pracowników szuka także wśród studentów. W ciągu najbliższych miesięcy w centrum w Krakowie przybędzie ok. 300 nowych pracowników, a w katowickiej jednostce znajdzie zatrudnienie od 200 do 300 specjalistów.

 

Niewątpliwie to na uczelniach kształtują się przyszłe biznesowe talenty. Jednak coraz częściej zaobserwować można inicjatywy firm skierowane już do szkół średnich. Przykładem tego typu działania jest poznański Tydzień BPO, który odbył się w październiku 2012 roku. Była to wspólna inicjatywa lokalnych władz miejskich i centrów usług biznesowych działających w Wielkopolsce. W jej ramach uczniowie szkół ponadgimnazjalnych przechodzili specjalne szkolenia prowadzone przez ekspertów z firm Business Process Outsourcing oraz mogli osobiście przekonać się, jak taka praca wygląda w praktyce w trakcie wizyt w siedzibach przedsiębiorstw.

- Uczniowie szkół średnich i techników to grupa osób, które w zdecydowanej większości nie ma dokładnie sprecyzowanych planów na przyszłość. W ramach takich inicjatyw, jak poznański Tydzień BPO, w którym bierzemy udział, możemy pokazać im wartość jaką niesie inwestowanie w swój rozwój zawodowy i interpersonalny. Podczas szkoleń uczymy między innymi  jak radzić sobie ze stresem w sytuacjach kryzysowych, podkreślamy wagę i umiejętność aktywnego słuchania. Bardzo często widząc takie zapotrzebowanie, pokazujemy również młodym osobom jak rozpocząć swoją karierę i jak zaprezentować swoje atuty – pisząc profesjonalne CV czy przygotowując się do rozmowy kwalifikacyjnej – mówi Joanna Borowicz, Dyrektor Departamentu Zasobów Ludzkich i Komunikacji w Holicon, jednym z największych contact center w Polsce. – Podczas takich projektów jak Tydzień BPO przyszli studenci mają jedną z pierwszych poważnych okazji do zastanowienia się nad swoją zawodową przyszłością – dodaje.

 

Czas na U2U – Universities2Universities

Sama współpraca z przedstawicielami biznesu to jednak za mało. Zdaniem inwestorów, intensyfikacja powinna przebiegać między innymi w zakresie współpracy między samymi ośrodkami akademickimi.

- Reprezentanci ośrodków akademickich w naszym kraju powinni w większym stopniu uruchomić narzędzia służące podnoszeniu konkurencyjności systemu edukacji wyższej w Polsce – tłumaczy Jolanta Jaworska, Wiceprezes ABSL – Jednym z nich jest z pewnością bardziej intensywna wymiana dobrych praktyk, wspólna praca nad zawartością programów edukacji  oraz aktywnego dialogu pomiędzy reprezentantami ośrodków akademickich a biznesu w Polsce. Ważnym celem jest również dostosowanie kompetencji absolwentów do potrzeb dynamicznie zmieniającego się rynku pracy, co pozwoli na tworzenie nowych miejsc pracy – dodaje.

 

Ponadto, na rynku akademickim powinno być więcej partnerskich inicjatyw uczelnianych, umożliwiających młodym ludziom studiowanie w różnych szkołach wyższych, takich jak np. program MOST, który umożliwia studiowanie przez semestr lub cały rok akademicki na jednym z dziewiętnastu polskich ośrodków akademickich. Na świecie są jednak uniwersytety idące o krok dalej i oferujące młodym ludziom zdobycie dyplomu nawet na innym kontynencie.

 

- Przykładem pionierskiej inicjatywy w tym zakresie jest Marshall School of Business przy Uniwersytecie Południowej Kalifornii, który uruchomił niedawno pierwszy program biznesowy dla studentów I-go stopnia, który pozwala na jednoczesne zdobycie dyplomu uczelni na trzech różnych kontynentach – mówi Jacek Levernes – Jesienią 2013 r., 45 uczestników weźmie udział w projekcie, spędzając kolejny rok na innym kampusie. Studenci będą mogli skorzystać z usług biur karier każdej z uczelni, a pracodawcy już teraz wykazali zainteresowanie przyszłymi absolwentami – dodaje.

O ile tego typu współpraca jest powszechna w przypadku programów MBA, jest to pierwszy tego rodzaju program dla studentów studiów pierwszego stopnia. Z kolei bostońskie szkoły wyższe regularnie tworzą programy propagujące przedsiębiorczość wśród studentów. Uczelnie organizują szereg konkursów na biznesplan takich, jak The Boston College Venture Competition (BCVC) daje studentom szansę stworzenia biznesplanu, opiekę doświadczonego absolwenta szkoły, a nawet otrzymania dotacji. W ramach BCVC powstało wiele nowych przedsiębiorstw. Ciekawych inicjatyw nie brakuje również na rynku polskim. Szkoła Główna Handlowa w Warszawie jest autorem projektu „Akademia Edukacji Menedżerskiej – kafeteria edukacyjna dla licealistów”. Projekt jest skierowany do uczniów szkół ponadgimnazjalnych z całej Polski, a jego celem jest nauka zagadnień z obszarów ekonomii i zarządzania. Zajęcia mają charakter on-line i są bezpłatne.

- Nawiązanie współpracy ze szkołami ponadgimnazjalnymi to pozytywny kierunek, który powinien być praktykowany przez uczelnie w całej Polsce – ocenia Marek Grodziński, Dyrektor Centrum BPO Capgemini, Wiceprezes ABSL – Dzięki takiej kooperacji młodzi ludzie będą bardziej świadomie wybierać kierunek studiów, staną się bardziej przedsiębiorczy i zaczną wcześniej nabywać kompetencje miękkie. Chodzi tu zwłaszcza o przebojowość, która jest tak bardzo pożądaną cechą w nowoczesnym środowisku pracy. Również firmy powinny rozważyć możliwość obsadzania stanowisk niewymagających wysokich kwalifikacji osobami ze średnim wykształceniem. W tym przypadku istotne są jednak zmiany w systemie nauczania języków obcych w szkołach średnich, które aktualnie nie są do końca zadowalające – dodaje.

 

Studencie weź sprawy w swoje ręce!

W dyskusji na temat poziomu kształcenia nie należy zapominać o samych studentach – to również na nich spoczywa odpowiedzialność za to jak dobrze przygotowani wejdę na rynek pracy. Na szczęście młodzi ludzie są coraz bardziej świadomi, że karierę zawodową należy zacząć planować jak najwcześniej i już na studiach zdobywać tak cenione przez pracodawców doświadczenie.

 

- Jak pokazują wyniki ostatniej edycji badania Deloitte „Pierwsze kroki na rynku pracy. Międzynarodowe badania studentów i absolwentów”, ponad połowa polskich studentów (56 proc.) negatywnie ocenia przygotowanie do obowiązków zawodowych, jakie oferują im uczelnie wyższe. Zdecydowana większość studentów jest świadoma, że sam dyplom uczelni, nie poparty doświadczeniem, może się okazać niewystarczający do zdobycia pracy (twierdzi tak 80 proc. respondentów z regionu Europy Środkowo-Wschodniej). Dlatego coraz częściej decydują się oni na takie formy zdobywania doświadczenia zawodowego jak staże czy praktyki. – mówi Przemysław Berendt, Globalny Wiceprezes Luxoft ds. Marketingu, Wiceprezes ABSL.

Jakiego absolwenta chcieliby zatrudniać pracodawcy obecni w Polsce? Takiego, który jest przygotowany do funkcjonowania w nowoczesnych środowisku pracy, potrafi analizować dane, posiada zdolności prezentacji własnych pomysłów i umie pracować w grupie.  Obszarów wymagających ulepszenia jest więc jeszcze wiele. Jednak przedstawiciele ośrodków akademickich w Polsce są otwarci na dialog i współpracę, co przez ostatnie 2-3 lata zaowocowało znaczącym postępem w zakresie zwiększenia liczby zajęć nakierowanych na kształcenie praktycznych kompetencji wśród studentów. W ocenie pracodawców zrzeszonych w ABSL, stanowi to dobry prognostyk, dla dalszego rozwoju polskiego systemu szkolnictwa wyższego.