Kwota bazowa ustalana jest corocznie i obowiązuje od dn. 01.03. każdego roku kalendarzowego do końca lutego następnego roku kalendarzowego.

Zgodnie z zapisem art. 19 ustawy z dnia 17.12.1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t. jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 153, poz. 1227, z późn. zm.), zwanej dalej „ustawą o FUS”, stanowi ona równowartość 100% przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym – pomniejszoną o potrącone składki od ubezpieczonych na ubezpieczenia: emerytalne, rentowe i chorobowe.

W komunikacie z dn. 09.02.2011 r. GUS podał, że przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2010 r. wyniosło 3224,98 zł.

Z kolei kwota bazowa, która będzie obowiązywać w okresie od 01.03.2011 r. do 28.02.2012 r., wynosi 2822,66 zł (komunikat Prezesa GUS z dn. 09.02.2011 r. Podana wartość jest wyższa od poprzednio obowiązującej o 105,95 zł (3,9%).

Kwota bazowa stosowana jest przez ZUS do obliczania podstawy wymiaru świadczeń emerytalno-rentowych zasadniczo dla osób urodzonych przed rokiem 1949, choć służy również za podstawę obliczeń dla niektórych osób urodzonych w latach 1949–1968.

Procedura obliczeniowa określona została w art. 15 ust. 4 ustawy o FUS. Aby wyliczyć podstawę wymiaru świadczenia dla danej osoby, organ rentowy:
- oblicza sumę kwot podstaw wymiaru składek ubezpieczeniowych i kwot m.in. przysługujących ubezpieczonemu w danym roku wynagrodzeń za czas niezdolności do pracy oraz zasiłków: chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, a także np. zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków szkoleniowych – w okresie każdego roku, z wybranych przez zainteresowanego lat kalendarzowych,
- oblicza stosunek każdej z tych kwot do rocznej kwoty przeciętnego wynagrodzenia ogłoszonego za dany rok, wyrażając go w procentach, z zaokrągleniem do setnych części procentu,
- oblicza średnią arytmetyczną tych procentów, która stanowi wskaźnik wysokości podstawy wymiaru emerytury lub renty (nie może on być jednak wyższy niż 250%), oraz
- mnoży ten wskaźnik przez kwotę bazową.

Stosownie do art. 53 ust. 1 ustawy o FUS emerytury osób urodzonych przed dn. 01.01.1949 r. wynoszą:

- 24% kwoty bazowej oraz
- po 1,3% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów składkowych,
- po 0,7% podstawy jej wymiaru za każdy rok okresów nieskładkowych.